پترولوژی و ژئوشیمی سنگهای آتشفشانی جوان منطقه ی قافلانکوه جنوب بوئین زهرا، قزوین

منطقه مورد مطالعه در جنوب شهر بوئین زهرا (استان قزوین) و بخش شمالی نقشه0000 1:25، و ازنقطه نظر تقسیمات زمین شناسی ایران در کمربند ماگمایی ارومیه – بزمان در زون ایران مرکزی واقع شده است و گستره ای با مختصات طول جغرافیایی 49o, 52, 55" تا 50o, 39, 03" و عرض جغرافیایی 38 o, 32, 08". تا 35o, 39, 22" است. محدوده ی فوق در 115 کیلومتری جنوب غرب تهران، 48 کیلومتری جنوب قزوین و 22 کیلومتری جنوب غرب بوئین زهرا واقع گردیده است. این محدوده از شمال به تفک، از جنوب به جاده ی معدن لک، از شرق به جاده ده بالا- عباس آباد ( بوئین زهرا – ساوه) و از غرب به رودخانه ی حاجی عرب محدود میگردد. این محدوده در بخش شمالی چهارگوش1:250000 ساوه قرار گرفته است و شامل سنگ های آتشفشانی، رسوبی و نفوذی است. ترکیب غالب سنگ های آذرین منطقه شامل داسیت، ریولیت، ریوداسیت، تراکیت آندزیت، آندزیت بازالتی، بازالت و فنوتفریت قرار می گیرند که توده های نفوذی با ترکیب کوارتز دیوریتی تا آپلیتی به سن سنوزوئیک (عمدتاً ائوسن و پس از آن) با رخنمون بیضوی شکل و با گسترش قطر بزرگتر در جهت شمال غرب- جنوب شرق سبب دگرسانی لایه های آتشفشانی - رسوبی ائوسن شده است . در طبقات یاد شده گسلهای متعدد اصلی و فرعی غالباً از نوع معکوس با امتداد جنوب شرق- شمال غرب وندرتاً عادی با امتداد جهات تقریباً عمود بر آن دیده میشود. بررسی های پتروژنتیکی نشان دهنده ی سری ماگمایی ساب آلکالن برای سنگ ها ست که در برخی نمونه ها این روند به سمت سری های شوشونیتی نیز پیش می-رود. نمودار های هارکر برای سنگ ها، روند های منفی و مثبت مشابهی را دارند. روند های مشاهده شده در نمودار های تغییرات، نقش تفریق را در تکامل ماگمایی نشان می دهد . نمودارهای عنکبوتی سنگ های خروجی نیز تهی شدگی و غنی شدگی های یکسانی را دارند. به عنوان مثال در تمامی نمونه ها تهی شدگیeu را می توان مشاهده نمود که این با حضور پلاژیو کلاز در سنگ ها که با مطالعات پتروگرافیکی نیز مطابقت دارد، سازگار است. با توجه به نمودار های تمایز محیط تکتونیکی می توان چنین نتیجه گرفت که سنگ های آتشفشانی منطقه ی بوئین زهرا در یک قوس آتشفشانی قاره ای که مرتبط با فرورانش است تشکیل شده اند. سنگ های نفوذی نیز در نتیجه ی تصادم قاره ای پس از فرورانش تشکیل شده اند. پتاسیک بودن ماگما ها نیز بیان کننده ی دوری نسبی منطقه از محل فرورانش یا برخورد قاره ای می باشد. در این ناحیه واحدهای آتشفشانی و آذر آواری توسط گسل اصلی منطقه تحت عنوان گسل ساری دره قطع شده اند و دگرسانی گسترده ای در طول گسل و در سنگهای دیواره رخ داده است. گسل ساری دره به طول بیش از 20 کیلومتر و با راستای تقریبی شمال غرب- جنوب شرق بوده و در حال حاضر عمده رخنمون آن به صورت یک دره نسبتا پهن با همین راستا به نام ساری دره نمایان می باشد. دگرسانی موجود در سنگهای دیواره عمدتا به دو شکل قائم و جانبی منطقه بندی را نشان می دهند. با توجه به ترکیب کانی شناختی هرمنطقه و نیز همجواری منطقه ها با کانی شناسی خاص، نوع دگرسانی در این منظقه را تیپ اسیدی سولفاته معرفی می نماید. لذا در منطقه بندی قائم از پائین به بالا، مناطق آرژیلیتی پیشرفته، آلونیتی و سیلیسی و نیز در منطقه بندی افقی از محل سطح گسل به طرف سنگ دیواره، مناطق آرژیلیتی پیشرفته و پروپلیتی شناسایی گردید. تشخیص منطقه بندی در طرحهای اکتشافی و استخراج کانیهای مرتبط خیلی مهم است زیرا ترکیب کانی شناسی زونها متفاوت بوده و نباید با هم مخلوط شوند.